Słownik pojęć japońskich

Bakufu - historyczna nazwa rządów szogunatu.
Bańka pękła - określenie na przegrzanie japońskiej gospodarki. Niestety nie wiem, jak jest po japońsku bańka pękła.
Daifuku - puszyste ciastka ze słodkim nadzieniem fasolowym.
Dorayaki - czerwona fasola na słodko w cieście naleśnikowym.
Eiki - tradycyjne melancholijne japońskie ballady.
Eiko - jap. chwała.
Fuji-san (Fuji-no yama - oryginalna nazwa) - wulkan, a zarazem największa góra w Japonii. Wysokość 3776 metrów n.p.m. Góra ta posiada swoją legendę.
Fujiwara - ród magnacki, oraz okres mający wzgląd na sztukę i literaturę.
Fukoku-kyohei - hasło z epoki Mei. Oznacza "wzbogacić kraj i wzmocnić jego potencjał militarny".
Fukurokuju - bóg szczęścia. Pod pachą ma zwinięte teksty i posiada "nadludzką" (moim zdaniem) czaszkę. Opiekun bogactwa i długowieczności.
Fumie - dreptanie św. Obrazów. W okresie Tokugawa byli łapani wszyscy misjonarze chrześcijańscy przebywający na terenie Japonii. Po złapaniu musieli oni deptać obrazy z Matką Boską lub Chrystusem.
Furoshiki - kwadratowy kawałek materiału, który służy do estetycznego owinięcia papieru. W Japonii ma to bardzo duże znaczenie, gdyż jak prezent jest źle zapakowany, oznacza to obrazę dla obdarowanego.
Fusuma - rodzaj rozsuwanych drzwi. Fusuma oznacza jeszcze jedwab.
Futon - materac do spania, który jest przechowywany w specjalnych szafach. Do futony zazwyczaj jest dołączona poduszka wypchana morską trawą, bądź jest to drewniana podpórka. (May - nie śpij.)
Gahitsu - specjalny pędzel do malowania tuszem. Został sprowadzony do Japonii przez Kobo Daishi w IX w. Włosie pędzla jest naturalne; z jelenia, myszy, kota.
Gaijin (Gaikoku) - obcy, cudzoziemiec. Gaijin oznacza kogoś (lub coś) z poza Kraju Kwitnącej Wiśni.
Gei - Sha (Gejsza) - to osoba "uprawiająca sztukę". Czyli zawodowa śpiewaczka i tancerka w herbaciarniach japońskich. Niezwykle szanowana. Gdy gejsza wyjdzie za mąż, przestaje być gejszą.
Geta - japońskie obuwie. Wyglądają jak sandały, tyle że utrzymują się na nogach dzięki paseczkom hanao, przechodzącym między wielkim palcem stopy, a jej pozostałą częścią. Rozpoznawczym znakiem są dwa koturny przymocowane u spodu geta w postaci dwóch klocków. Ich wielkość zmienia się np. od pogody.
Ginza - jedna z dzielnic Tokio. Oferuje pełen komfort do spędzenia wolnego czasu (no, a co za tym idzie? Oczywiście pustki w kieszeni. Niestety May).
Gyokuro - nazwa jednej z najwyżej cenionych zielonych herbat.
Haiku - to wywodzący się z tradycji i kultury japońskiej wiersz lub szkic literacki, notujący aktualny stan jakiegoś wycinka świata, oddający jego barwę, muzykę a nawet zapach i otaczającą go atmosferę.
Hakama - szerokie spodnie. Swój "żywot" rozpoczęły za czasów samurajów. Obecnie stanowią część ubioru w jap. sztukach walki np. aikido, kendo i.t.d.
Haori - jest to rodzaj narzutki zakładanej na kimona w chłodniejsze dni.
Haniwa - figurki gliniane, umieszczane w starożytnych grobowcach.
Harakiri - sepuku; rytualny, stosowany w dawnej Japonii sposób samobójczego pozbawiania się życia przez samurajów (seppuku), polegający na przecięciu powłok brzucha z wytrzewieniem.
Hashi - pałeczki japońskie służące do jedzenia. Jak to bywa "pałeczki" posiadają swoje przesądy. Nie należy np. pałeczek wbijać w miseczkę z ryżem, bo w ten sposób podaje się ofiary zmarłym przodkom. Istnieje jeszcze parę innych przesądów. (May nie wbijaj jedzenia na pałeczki ... za późno... eh)
Hideyoshi Toyotomi (1563-98) - polityk japoński. 1585r. został pełnomocnikiem cesarza. Zjednoczył Japonię, doprowadzając do końca dzieło rozpoczęte przez Odę Nobunagę.
Hinomaru - to oficjalna nazwa japońskiej flagi narodowej (czerwone koło na białym tle).
Ikebana - tradycyjna sztuka układania kwiatów.
In-Yang - wzajemne oddziaływanie dwóch przeciwstawnych i dopełniających się sił: In - ciemność, bierność, żeńskość, śmierć, i Yang - światło, aktywność, męskość, życie.
Jan-Ken-Pon - nożyce, papier, kamień. Japońska gra. Chyba nie muszę tłumaczyć na czym polega? Dodam tylko tyle, ze grała w nią Misato z Shinjim.
Jieitai - japońskie Siły Samoobrony, które mogą być użyte tylko do odparcia ataku.
Jimmu - pierwszy ziemski władca (cesarz) Japonii. Źródła mówią, że objął władzę w 660 r. p.n.e.
Judo - ju-łagodny/miękki, a do-sztuka/droga. Metoda samoobrony, bez użycia broni. Judo pochodzi od japońskiej walki wręcz ju-jitsu. Zawodnicy walczą boso ubrani w kimona.
Jujutsu (oboczność ju-jitsu) - (łagodna umiejętność), system samoobrony wyłoniony z dawnych zapasów sumo. Ju-jitsu - ustąp, by zwyciężyć. Zginęło w Japonii z chwilą powstania judo.
Juku - szkoła dokształcająca.
Juni-Jinsho - 12 strażników Buddy. Każdy strażnik odpowiada jakiemuś miesiącowi z chińskiego kalendarza.
Jurojin - bóg szczęścia. Przedstawiony jako pustelnik, któremu zwisa długi zwój z kostura.
Kabuto - bogato zdobiony hełm samurajski. Przed założeniem wkładało się na głowę przepaskę hachimaki.
Kaishaku - jest to asystent potrzebny osobie popełniającej seppuku. Stoi on za samobójcą i gdy on straci "godnąpostawę", to kaishaku ucina mu głowę mieczem.
Kakemono - pionowy obraz, artystyczna kaligrafia lub grafika malowany na papierze lub jedwabiu.
Kami - najstarsze bóstwo Japonii, znane w religii shinto. Było ono uosobieniem sił przyrody budzących grozę i cześć (słońce, piorun, morze, burza). Tylko i wyłącznie "boski naród", czyli Japończycy mogą czcić Kami. Jak podają źródła Kami jest "yaoyorozu", czyli "osiemset razy po dziesięć tysięcy". Kami to wszystko i nic - nie ma jednoznacznej definicji.
Kamikaze - boski wiatr. Nazwa bombowych samolotów japońskich, w których piloci dokonywali samobójczych ataków w czasie II wojny światowej. Nazwa pochodzi od tajfunu, który nawiedził Japonię.
Kamishimu - uroczysty strój samuraja.
Kannon - a w sumie Awalokiteśwara. Bogini miłosierdzia w buddyzmie. Wyobrażenie m. in. z 40 rękoma, w których trzyma symbole buddyjskie.
Karate - "gołe ręce", lub "puste ręce". Sztuki walki wręcz bez broni, wywodząca się z chińskiego kung-fu. Polega na zadawaniu ciosów twardymi częściami kończyn i blokowania ataków. Okinawa jest miejscem narodzin tej sztuki. (May, chyba nie jesteś zła za ten hełm .... aaaaaaaa!)
Kawabata Yasunari - (1899-1972), pisarz. Pierwszy japoński laureat Nagrody Nobla w 1968 r. Wieloletni prezes PEN-Clubu.
Katana - jap. miecz dwuręczny. Ma długość ok. 60 cm. Stanowi symbol samuraja.
Kekkai (simabandha) - magiczna bariera rozpościerana w celu odgraniczenia danego obszaru od złych mocy.
Kendo - (droga miecza), polega na zadawaniu ciosów bambusowym (zwanym shinai) mieczem. W pojedynku stosowane są tylko trzy ciosy. Nie ma techniki obrony.
Kimono - w kilku wyrazach to tradycyjny strój japoński.
Kotatsu - stolik nakrywany specjalnym kocem z elektryczno grzałka do ogrzewania nóg.
Kioto (Kyoto) -dawna stolica Japonii. Początkowo określana jako stolica pokoju.
Kumadori - makijaż teatralny, opierający się na odpowiednim doborze kolorów farb i szminek; zależnych od nastrojów postaci.
Kun - sufiks najczęściej stosowany do kolegów w tym samym wieku lub młodszych.
Kyudo - łucznictwo wywodzące się z bojowych tradycji samurajskich i średniowiecznej sztuki walki. Kyudo jest głęboko powiązane z filozofią zen.
Laka - żywica wydobywająca się z drzewa lakowego, służy do ozdabiania parawanów, obrazów itp.
Maiko - kandydatka na gejszę z Kioto lub Osaki. Tak jak gejsza nosi i maluje się charakterystycznie z tym, że ma 13 - 18 lat. W trakcie zajęć uczy się jak stać się prawdziwa gejsza.
Makimono - jest to zwój z malowidłem; rozwijany poziomo. Temat na makimonie przedstawiany był w sposób ciągły, często wraz z tekstem. Do Japonii trafił w VI-VII w.
Manekineko - mały kotek z podniesioną łapką. Przynosi szczęście gejszą.
Meiji zwany Matsuhito - (1852-1912), cesarz. W 1867 stanął na czele przewrotu, który zlikwidował ponownie szogunów z dynastii Tokugawa.
Meishi - popularna wizytówka. Wręcza się ją każdemu rozmówcy.
Mikimoto Kokichi - (1858 - 1954), założyciel hodowli pereł.
Minamoto - ród arystokratyczny. Protoplastą rodu był cesarz Seiwa. Rządzi w oparciu o system wojskowy i kastę samurajów.
Naritayama inaczej shinshoji - zespół świątynny w Narita (pref. Chiba).
Nigirimeshi - ryżowa kulka owinięta wodorostem z rybnym nadzieniem.
Nikko - piękne japońskie miasto. Sylabizuje nienaruszoną przyrodę i budowle z okresu Edo.
Ningo - jap. syrenka. Według legendy jej łzy zamieniają się w perły.
Oden - tradycyjna zupa japońska.
Okasu - fusy powstałe przy wytworzeniu tofi.
Omiami - pierwsza zaplanowana przez rodziców randka przyszłej pary młodej.
Oni - złe duchy w religii sintoistycznej. Uosabniają chorobę i nieszczęście. Złośliwe duszki podobne do ludzi, ale zaopatrzone w rogi, troje oczu i ostre szpony. Mogą latać w powietrzu i unosić duszę umierającego.
Onsen - nazwa przystanku, gdzie znajdują się gorące źródła. Ulubione miejsce Japończyków.
Origami - starojapońska sztuka układania papieru. Więcej znajdziecie w tekście origami na naszej stronce.
Osaka - trzecie największe miasto w Japonii.
Oshibori - tradycyjny wilgotny ręczniczek używany dla orzeźwienia i wytarcia potu z twarzy i rąk.
Otoshidama - pieniądze wręczane dzieciom z okazji nowego roku.
Roppongi - jedna z tokijskich dzielnic rozrywki.
Rotenburo - łaźnia na świeżym powietrzu.
Sadajiman - dosłownie ograniczone przechwałki.
Saijo (czyt. sajdzioo) - najlepszy "debeściak".
Senbe - japońskie krakers ryżowe przeważnie słone i tanie.
Senpaji - uczeń tej samej szkoły, w wyższej klasie.
Shachihoko - legendarne zwierze morskie o głowie tygrysa i tułowiu ryby, częsta ozdoba dachów.
Sho - około 1.8 litra.
Tabi - tradycyjne japońskie skarpety.
Takoyaki - opiekane kawałki ośmiornicy.